Dinosaur Kale
DINOSAUR KALE
door Daphne Rosenthal
Vorig jaar kregen we bij een etentje bij
mensen thuis een kale salad: heel klein gesneden boerenkool met wat stukjes
tomaat en avocado in een romige dressing. Het was heerlijk. Boerenkool in
Amerika? Nee, niet precies, het is in Nederland bij natuurwinkels te koop als
zwarte kool; blancheren mag, maar het is in principe gewoon rauw te eten. In de
supermarkt is het gewoon kale, op de
farmer’s market staat het bekend als dinosaur
kale, omdat het zo enorm voedzaam is. Bij ons op de hoek van de straat is
een heel populaire juice bar. Ze
maken daar hele aparte sappen, wheatgrass
juice en notenjuice, en kale broccoli
juice.
De kale
salad heeft waarschijnlijk furore gemaakt op de golven van de Raw Food beweging. In ieder hip
restaurant is de salade verkrijgbaar, maar ook in de gewone diner. Bij de salad bar van de chique supermarktketen Whole Foods is de zwarte kool verwerkt
in maar liefst 7 verschillende salades. Het ligt ook in de schappen als kale chips met Cajun kruiden, Teriyaki en
zelfs met chocola, 6 dollar voor een piepklein zakje.
Je zou denken dat met deze gezondheidscultuur ook
biologisch vlees populair zou zijn. Na enig zoeken hebben we drie kwaliteitsslagers
in een tien mijlsradius van ons huis gevonden, maar zelfs daar is de herkomst
van het vlees onduidelijk. De term all
natural moet indruk maken, maar betekent eigenlijk alleen dat het vlees
geen toevoegingen bevat. De Angelinos vinden het prima zo. Over diervoeding,
antibiotica en groeihormonen heeft niemand het. Zelfs Whole Foods, dat een imago uit wil stralen van ultiem bewustzijn en
verfijning, heeft bijna geen biologisch vlees op zijn enorme slagersafdeling.
Ze hebben een eigen keurmerk in vijf stappen, maar de hoogste trap, organic, ligt eigenlijk nooit in het
schap. Een exclusieve slager in de wijk Los Feliz biedt zijn meest luxueuze
gehakt aan met de vermelding 100% grass
fed.
Koken is iets bijzonders, een luxe evenement. Men
zoekt zorgvuldig een recept uit, haalt bijzondere ingrediënten en attributen in
huis en gaat dan koken voor vrienden. Gewoon even snel wat uit je mouw flansen
met wat je in de koelkast hebt liggen doen mensen zelden. Afhalen is
gemakkelijk, je eet het thuis uit een boxje bij de computer. Het is natuurlijk wel
duurder dan koken. Maar op een gegeven moment weet je dat ene Vietnamese
restaurant wel te vinden waar je voor 6 dollar zo’n enorme portie noodles krijgt
dat je genoeg overhoudt voor de lunch. Veel restaurants serveren grote porties,
vooral bij de nagerechten, maar soms wordt je verrast door iets heel kleins:
Europese chic.
De variëteit aan internationale keukens is
enorm. Van Armeens tot Koreaans, van El Salvadoraans tot Pools. Tegenwoordig
wonen meer Latino’s in Koreatown dan Koreanen. We hebben er een keer in een Mexicaans
restaurant gegeten met marimba orkestje en speciale mole sauzen. Aan de buitenkant zag het eruit als een Chinese
tempel. Veel etnische restaurants zijn klein en worden gerund door families.
Zonder hun goedkope prijzen zouden ze niet meer concurrerend zijn en failliet
gaan. Om het hoofd boven water te houden, investeren ze meestal niet in
duurzaam gevangen vis of biologisch vlees.
Toch is LA een geweldige plek voor veganisten
en vegetariërs, voor de raw foodies en
de macrobioten. Omdat hier veel minder zuivel gegeten wordt dan in Nederland,
zijn vegetariërs vaak meteen maar veganist. Dat is populair in de hippe stukken
van LA. Het rein houden van het lichaam is een aantrekkelijk idee, valt mooi
samen met de yoga cultuur. We eten de laatste tijd weleens bij een plek Cafe M, waar ze heerlijke chai thee en
fantastische zoete aardappelchips serveren. Macrobiotisch eten is wel het
laatste waar ik vroeger aan gedacht zou hebben, nu kijk ik met plezier hun
kookboeken door als we bij M nog even
nagenieten van de pizza met veganistisch kaas.
In de VS zijn de meeste van onze vrienden
alleseters. Ze halen gerust een patatje met hamburger bij de McDonald’s. Of een
taco met mystery meat. Als we er naar vragen zeggen ze I eat everything en I just
love meat en kijken ons aan met een blik van ‘je gaat me toch niet
vertellen wat ik wel en niet mag doen, wel?’ De natuur in Californië is zo
uitgestrekt en overweldigend, misschien is dat de reden dat mensen weinig op lijken
te hebben met kwetsbaarheid van ecosystemen. Ze rijden op zondag na de yoga zo
zes mijl om met de auto om nog even die kalejuice
te halen.
Een vriendin van ons die lang in San Francisco
heeft gewoond, zei over dit soort dingen: in SF leven mensen bewust van hun omgeving
en de wereld, in LA gaat het vooral om bewust leven voor jezelf.
Daphne’s Kale
salad:
1 eetl Chermoula
1 eetl Parmezaanse kaas
1 eetl Olijfolie
1 teentje Knoflook
sap van 1 limoen
Bosje Zwarte Kool ( de dinosaur kale)
½ of 1 Avocado
handje Noten (walnoten, amandelen)
1 of 2 Tomaten
Was de kool, eventueel in kleine stukjes
snijden en meng hem met partjes avocado en tomaat en desgewenst wat noten. De dressing
maakt je door kaas fijn te raspen en te mengen met het sap van de limoen,
olijfolie en een geperst teentje knoflook. Dit alles op smaak gebracht met de
eetlepel chermoula.
Ik doe er vaak nog een zoete vrucht doorheen,
zoals een sinaasappel of een appel in stukjes. Hoe zuurder en scherper de saus,
hoe beter het mengt met het fruit.
Thanksgiving, Kerst en Obama feest!
Sneeuw dwarrelt in de vorm van kleine vlokjes zeepsop vanaf de
daken van de warenhuizen. Overal zijn lichtjes en er staat een lange rij
kinderen voor het huisje van Santa. In heel de stad zijn tuinen met
sneeuwpoppen en rendierkarren van licht. Er is Kerstmis in Californië, het is
alleen niet zo koud.
We hebben pas ook Thanksgiving gevierd. Onze vriendenkring is
verdeeld over deze nationale feestdag. Sommigen hebben moeite met een feest dat
eigenlijk de diefstal van het land van de Native Americans viert. Anderen
vinden het vervelend om twee keer vijf uur in een vliegtuig te moeten zitten.
Maar iedereen doet mee, is blij om eindelijk een dagje vrij te hebben en eet
gevulde kalkoen, cranberrysaus en pompoentaart.
We waren uitgenodigd door J., die Wouter op de verkiezingsavond in
het Hammer Museum ontmoet had. Zij is overtuigd Democraat en activist. Het hele
afgelopen jaar heeft ze met haar broer iedere zaterdag mensen gebeld om geld in
te zamelen voor de campagne van Obama. Altijd vragen we mensen of ze Republikeinen
kennen en vaak noemen ze een rare oom of een geschifte geschiedenisleraar uit
de middelbare schooltijd. Maar zelf hebben we nog steeds geen enkele
zelfverklaarde Republikein ontmoet. Die wonen gewoon niet bij ons in de buurt
in Silver Lake. Amerika is een verdeeld land. “If a man told me he voted,
or even considered voting Republican, I could not date him; it’s a dealbreaker”,
zei J. Op verkiezingsavond was ze vol woede over de Republikeinen. Ik vertelde dat ik op de radio een gesprek over politiek had gehoord.
Een dochter kon de meningen van haar moeder, een Republikeinse, niet serieus
nemen. Het ging alleen goed zolang het over koekjes of tuinieren ging. De
moeder had weer de grootste moeite met haar dochter. Democraten zijn asociaal,
amoreel zelfs. Ze willen geld zonder er voor te hoeven werken, de staat moet al
hun problemen maar voor ze oplossen. Hoe kon het dat haar eigen dochter bij die
club wilde horen? J. vloog op. Een onevenredig groot deel van de federale inkomsten
gaat naar de Red States, naar Utah,
Missouri en Kentucky. Geld dat aan de kusten is verdiend. Wetenschap, innovatie
in het bedrijfsleven, cultuur, alles gebeurt in de Blue States. Jazz, fiddle
en barbecue, dat is alles waar die rednecks
goed in zijn. Daarna begon ze te fantaseren over hoe geweldig het met
Californië en Amerika zou gaan als ze de loden last van die bekrompen rooien
niet meer hoefden te dragen. Ik bracht in dat Bill Clinton een Southener is. Haar ogen begonnen te
schitteren. Ja, Bill Clinton, wat een man…
Een paar weken later mochten we voor Thanksgiving aanschuiven bij
de ouders van J. in Woodland Hills. Dit ligt in de Valley, een gebied dat in
films en televisieseries vaak afgebeeld wordt als een verzameling saaie en
opgeruimde suburbs waar een conservatieve middenklasse een onbezorgd leven
leidt met grote auto’s, botox en een onberispelijk gazon. In werkelijkheid is
de Valley enorm divers en ook bij de laatste verkiezingen is er weer overwegend
Democratisch gestemd.
Thanksgiving is de enige dag in het jaar dat J.’s moeder kookt:
dan maakt ze het traditionele menu, waarbij de gebruiksaanwijzing van de oven
onmisbaar is. De ontvangst was meer dan hartelijk en we voelden ons meteen
thuis. Het echtpaar had drie prachtige Dalmatiërs, die zich in de vorm van
kleine beeldjes overal in het huis gespiegeld zagen. Gebeurtenissen uit het
leven werden met geboorte- en sterfdata van honden in de tijd geplaatst. Omdat
het Thanksgiving was, waren tussen de witte snuisterijen met zwarte stippen ook
overal kalkoentjes te vinden: als stoffen poppetjes hangend aan de lamp, op de
servetten en ovenwanten, op de handdoekjes in de WC. Op foto’s in een
tijdschrift zou zoiets er aanstellerig en kitscherig uitzien, maar de oprechte
zorg die aan deze inrichting was besteed, was ronduit ontwapenend. Het was geen
aanstellerij, deze mensen willen zich gewoon omringen met dingen waar ze ze
goed bij voelen. Er is ook geen sociale druk om alles sober te houden.
Misschien komt het door het gebrek aan openbare ruimte, mensen
besteden heel veel zorg aan hun woningen en ontvangen hun vrienden regelmatig
thuis. In de enorme stad is het eigen huis een plek om op terug te vallen. Veel
huizen hebben iets bijzonders, iets eigens. Mensen slapen in zelfgebouwde hutten
in hun tuin, omringen zich met allerlei verzamelingen, zijn trots op hun domein,
hun plek in de stad.
Java tot slot
Net terug in Nederland dan
nu m'n laatste bericht betreffende m'n AiR programma in Yogyakarta. De
tentoonstelling is positief en met veel belangstelling ontvangen. Vooral veel
jonge kunstenaars toonden zich geïnteresseerd.
Het was voor mij een
ongelooflijk inspirerende ervaring en ook zeer productief.
M’n streven om een begin van
grip te krijgen op dat wat eigen is aan Yogya werd van verschillende kanten
ongevraagd bevestigd. Dat was vrolijk stemmend. Daarnaast heb ik in de
ontwikkeling van m’n werk weer enkele nieuwe stappen kunnen zetten die ik met
veel enthousiasme ga uitwerken.
Mijn werkzaamheden aan de
publicatie THE BIG SHIFT, die verslag doet van mijn werkzaamheden op Java, gaan
nog even door en de verschijning ervan samenvallend met de gelijknamige tentoonstelling
bij Heden zal worden aangekondigd op deze site.
Tot slot nog enkele foto’s
van mijn werken zoals te zien waren in de expositie op Java.
Ziehier de eerste 10 beelden, installaties en fotowerken die geen van allen af zijn maar samen een aardig idee geven van m'n activiteiten hier. Die installatie prominent op de aankondiging is ook van mijn hand. 23 nov is de opening van de presentatie die ik samen maak met m'n 2 collega kunstenaars uit Singapoor en Australië. Zie aankondiging
Java Yogyakarta deel 2
1
2
3
4
5
6
7
8
Yogyakarta is een inspirerende stad, er is zoveel tot de
verbeelding
sprekend te zien: bovenaan een blik in een van de vele
ruimtes
die buurtwachten onderdak bieden. Auto's zijn hier niet veel
maar
des te meer motoren, scooters en brommers. De benzine
daarvoor
wordt veelal in glazen flessen aangeboden als in stalletjes
zoals
in foto 2 getoond. In de technische en administratieve taal
is het
Nederlands ruim vertegenwoordigt. zoals in foto 4 met het
notaris
bord. Op de markt een sticker verkoopster in foto 5. De
publieke
ruimte is wordt intensief gebruikt voor handel, en om niet
in de
brandende zon te koken, bandplakken, cocosnoten schillen/
raspen, fruitdrank shakes te maken en en en ... wordt er
veelal mobiel
met zeil en bamboe een beschutte plek gebouwd. Hier in foto
6 is
een min of meer
permanente beschutting gebouwd bij een van de
poorten van de Kraton (waar de sultan huist)
Gamalan muziek is hier erg populair en op veel plekken staat
het
hele instrumentarium gereed voor gebruik, zoals hier in foto
7 een
dubbele gong onder een lap tegen het vuil. Op de laatste
foto de
stammen van teakbomen, zeer gewild maar langzaam groeiend en
daarom kostbaar hout.
Java Jakarta
1
2
3
|  4 |
 5 |
|
 6 |
| Welkom op m'n blog waarop ik in met name foto's verslag doe van m'n verblijf op Java. Mijn eerste foto's uit Java betreffen verschildende vormen van textiel bedekkingen (plus een boom die een billboard bedekt) die ik in Jakarta aantrof. De meeste zullen voor zichzelf spreken, en foto 1 betreft een 'gesloten' kledingwinkel in een overdekt winkelcentrum. |
Java Yogyakarta
 |
| Inmiddels ben ik in Yogyakarta waar ik 3 maanden zal verblijven en een serie fotowerken, beelden en installaties beoog te realiseren. De bovenstaande foto's betreffen situaties waarin diverse verbindingen een rol spelen. |
